Lipiec to czas wakacji i urlopu. Na własny czekamy z niecierpliwością – w przeciwieństwie do urlopu terapeuty… Udanie się przez terapeutę na urlop zwykle wiąże się z doświadczaniem szczególnych uczuć u pacjentów. Rzadko kiedy są to emocje pozytywne. Częściej przeżywane są: lęk, złość, poczucie opuszczenia i straty. Jak sobie radzić z przerwą w psychoterapii?
Każdy, niezależnie od zawodu jaki wykonuje, potrzebuje odpoczynku i oderwania się od codziennych obowiązków. Nie inaczej jest z psychoterapeutami. Zwykle mają 2-6 tygodni urlopu w lecie i około tygodnia w zimę. Zanim jednak terapeuta wybierze się na wakacje, które mu się słusznie należą, musi je dobrze zaplanować z myślą o swoich klientach.
Zasady urlopowania się terapeutów
Przede wszystkim termin urlopu terapeuta powinien ustalić z wyprzedzeniem, aby nie było konieczności nagłego odwoływania wizyt. Jeśli pacjenci będą wiedzieli, że terapeuta ma wolne w lipcu, przyzwyczają się do tej myśli i nie będzie to problemem. Ponadto mogą oni wtedy dopasować do tych terminów własne urlopy. Dlatego daty urlopów są podawane (przynajmniej powinny być!) dużo wcześniej, często już na etapie sporządzania kontraktu między terapeutą a pacjentem.
Na tym etapie zalecam również uwzględnienie braku odpłatności za nieodbyte sesje w trakcie urlopu terapeuty. Niekiedy terapeuci pobierają opłaty za sesje przypadające w okresie ich nieobecności. Kwestia odpłatności powinna być szczegółowo ujęta w kontrakcie, coby później nie było niemiłych niespodzianek.
Przeczytaj również: Czy warto iść na terapię? Efektywność, korzyści i mity
Reakcje pacjentów na urlop terapeuty
Według badań (Krupa, Styła, 2015) nad pacjentami psychotycznymi będącymi w terapii psychodynamicznej niezwykle istotne jest, aby utrzymywać stały rytm sesji. Daje to pacjentom psychotycznym poczucie bezpieczeństwa. Na wszelkiego rodzaju przerwy w psychoterapii – ze względu na urlop lub chorobę terapeuty – pacjenci ci często reagowali nasileniem objawów psychotycznych. Zdarzają się nawet przypadki reakcji na urlop próbą samobójczą! Ta grupa chorych jest szczególnie wrażliwa na utratę kontaktu z terapeutą – często odbierają ją oni jako jego śmierć, co wiąże się z poczuciem straty.
Na przerwy w terapii wyjątkowo wrażliwi są też pacjenci z rozpoznaniem osobowości borderline. Powodem jest specyfika tego zaburzenia – silny strach przed porzuceniem oraz lęk separacyjny. W wyniku przerwy przeżywają oni rozczarowanie spowodowane realnością separacji i koniecznością zrezygnowania z iluzji zlania się z osobą terapeuty (Gliszczyński).
Powszechnymi uczuciami u klientów wzbudzanymi wolnym terapeuty są:
- Lęk
- Napięcie
- Złość
- Agresja
- Poczucie opuszczenia
- Poczucie straty
- Kryzys psychiczny
- Podejmowanie zachowań ryzykownych i niezwykłych dla siebie
Jak urlop terapeuty wpływa na zdrowie psychiczne klientów?
Z powyższego opisu wydaje się, że wszelkie przerwy w terapii wpływają negatywnie na zdrowie psychiczne klientów. Jednak są to jedynie chwilowe zmiany stanów emocjonalnych. Jeśli terapeuta przestrzega określonych reguł, przerwy w psychoterapii nie powinny niekorzystnie wpływać na zdrowie psychiczne klientów. Kompetentny psychoterapeuta stara się jak najlepiej zrozumieć, jak jego urlop wpływa na każdą osobę, z którą pracuje i co dla niej oznacza. Indywidualnie dobiera metody pracy, które pozwolą przejść przez ten czas bez szkód dla niego i dla procesu terapeutycznego.
W takim przypadku jego urlop nie zaszkodzi jego pacjentom, a wręcz przeciwnie. Dzięki temu, że wróci wypoczęty będzie mógł lepiej pracować i wspierać ich w rozwiązywaniu problemów.
Metody radzenia sobie z przerwą w psychoterapii
Istnieje kilka sposobów, dzięki którym urlop terapeuty będzie łatwiejszy do przetrwania:
- Poruszanie tematu urlopu terapeuty w czasie sesji – wszelkie odczucia, myśli i obawy związane z urlopem terapeuty powinny być poruszane na bieżąco w czasie sesji terapeutycznych. Jest to jeden z elementów przygotowywania klientów do myśli o przerwie w terapii.
- Korzystanie z terapeuty zastępczego – wielu terapeutów organizuje w czasie swojej nieobecności możliwość skorzystania z usług innego terapeuty w ramach zastępstwa. Pacjenci, którzy będą potrzebowali nagle wsparcia mogą zwrócić się do niego.
- Pisanie dziennika gdy terapeuta jest niedostępny – niektórzy terapeuci zalecają swoim klientom prowadzenie dziennika w czasie przerw od sesji terapeutycznych.
Literatura
- Aneta Krupa, Rafał Styła: Specyfika psychoterapii psychodynamicznej skierowanej do osób z rozpoznaniem schizofrenii. Badanie jakościowe oparte na wywiadach z terapeutami. Psychiatria, 2015; 12, 3: 153–160
- Jarosław Gliszczyński: Pacjent z zaburzeniami typu borderline – co mu możemy zaoferować?
Jestem z pasji oraz zawodu psychologiem. Mój blog porusza kwestie zdrowia psychicznego i psychologii. Ponadto recenzuję książki psychologiczne oraz polecam filmy i seriale psychologiczne, więc znajdziesz tu sporo inspiracji. Na co dzień pracuję z osobami niepełnosprawnymi psychicznie i intelektualnie.