Filmy o tematyce zaburzeń depresyjnych i lękowych

W związku z zawodem i z zainteresowaniami często oglądam filmy, które w fabule posiadają wątki chorób psychicznych. Nie są to tylko nerwice i depresje, ale z uwagi na tematykę bloga skupię się w tym poście głównie na nich [i na problemach współistniejących]. Postanowiłam, na wzór notatki dotyczącej najlepszych książek psychologicznych, stworzyć zbiór polecanych filmów traktujących o depresji i zaburzeniach lękowych.

Lista nie jest rankingiem, a dobór tytułów jest subiektywny. Post ten nie ma również charakteru recenzyjnego. Ot – czysto informacyjny. Wątek będzie aktualizowany, gdy tylko dotrę do jakiejś kolejnej pozycji, wartej polecenia.

Niejednemu z nas zapewne zdarzyło się obejrzeć film, który na długo zapadł w pamięć lub wręcz zmienił sposób myślenia. Psycholodzy i terapeuci nieraz w swej praktyce sięgają po narzędzie jakim jest film lub książka. Pacjenci dostają za zadanie domowe obejrzeć jakiś konkretny film [a na następnej sesji jego temat jest omawiany]. Członkowie stowarzyszeń i grup (jak Anonimowych Alkoholików, Anonimowych Narkomanów itp.) a także uczestnicy szkoleń i warsztatów w trakcie spotkań uczestniczą w emisji filmów fabularnych, edukacyjnych, biograficznych jak i psychologicznych. Film stał się współczesną metodą pracy z różnymi grupami odbiorców – dziećmi, młodzieżą i dorosłymi.

Polecane filmy psychologiczne

1. Helen – Tytułowa bohaterka, nauczycielka muzyki, zapada na depresję kliniczną. Doskonały dla ludzi, którzy tak naprawdę nie wiedzą, czym jest depresja. Mówiący o tym, że zdecydowanie warto być cierpliwym.

   

2. Melancholia – Niezbyt optymistyczna produkcja von Triera, także nie polecam oglądać w trakcie epizodu depresyjnego. Za to jest to świetny przykład, jak depresja potrafi niszczyć chorego i jego otoczenie, prowadząc do katastrofy. Pozycja obowiązkowa dla bliskich cierpiących na zaburzenia nastroju [głównie tych, którzy nie doceniają „wagi” tego schorzenia…]

   

3. Przerwana lekcja muzyki – Dramat psychologiczny. Klasyka sama w sobie. O nadwrażliwej dziewczynie, niemogącej odnaleźć się w rzeczywistości, co doprowadza ją do szpitala psychiatrycznego.

   

   Sprwadź gdzie kupisz najtaniej
4. Citadel – Horror. Może nie powala na kolana, ale w fabule jest i gwałt, i agorafobia, i konieczność zmierzenia się ze swoimi „demonami”.

   

5. Columbus Circle – Kolejna pozycja poruszająca temat agorafobii. Ukazuje, co się dzieje z chłodnym racjonalizmem, gdy do gry wkracza czynnik stresu.

   

   Sprwadź gdzie kupisz najtaniej
6. Phobidilia – Opowieść o agorafobii u młodego mężczyzny, który praktycznie nie opuszcza własnego mieszkania. Izraelska produkcja z roku 2009, trudno dostępna. Adaptacja książki Izhara Harleva.

   

7. Dzień świra – Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne i dystymia u głównego bohatera wysuwają się na pierwszy plan. Klasyk polskiej kinematografii :)

   

   Sprwadź gdzie kupisz najtaniej
8. Patch Adams – Dramat biograficzny z 1999 roku, opowiadający o walce z własnymi słabościami głównego bohatera. Znajdziemy tu próbę samobójczą, pobyt w szpitalu psychiatrycznym jak i dalsze [nastrajające optymistycznie] losy Patcha. Główną rolę gra, o ironio losu, Robin Williams, który w świecie realnym popełnił samobójstwo…

   

9. Fisher King – Kolejna produkcja z Robin Williamsem w obsadzie. O traumatycznych przeżyciach doprowadzających do utraty zmysłów.

   

   Sprwadź gdzie kupisz najtaniej
10. Dziewczyna z szafy – Tytułowa bohaterka zmaga się z fobią społeczną i depresją (w mojej interpretacji :p). W filmie ukazany jest też przypadek chorego na autyzm. Polska produkcja z roku 2012.

    

    Sprwadź gdzie kupisz najtaniej
11. 33 maja – I znów mamy układ terapeuta-pacjentka. Jest to dramat psychologiczny widziany z perspektywy terapeuty, który odkrywa, że jedna z jego młodych pacjentek cierpi na poważne zaburzenia dysocjacyjne. Gdy nawiązuje się między nimi relacja terapeutyczna, bohaterka zaczyna ujawniać swą szokującą historię życia.
12. Książę przypływów – Siostra głównego bohatera po raz kolejny targa się na swoje życie… Aby pomóc w leczeniu siostry główny bohater nawiązuje kontakt z jej psychoterapeutką. Dalej mamy mdły melodramat, ale ukazana jest dramatyczna historia rodziny i jej wpływ na dalsze losy rodzeństwa. Ponoć książka, na podstawie której nakręcono ekranizację, jest lepsza od filmu ;)

    

13. Mr. Jones – To opowieść o chorym, którego miłość uratowała od samodestrukcji, czyli jakby nie było, melodramat. I to w dodatku dość typowy dla kina, gdyż uczucie rodzi się między samym pacjentem a jego psychiatrą… Jednak ukazuje dość wyraźnie cechy maniakalne, tworzące urok mężczyzny, któremu nie może się oprzeć nawet profesjonalistka.

    

14. Nieracjonalny mężczyzna – nowy film Woody’ego Allena, gdzie główny bohater zmaga się z anhedonią, depresją, kryzysem egzystencjalnym. W końcu odnajduje swój sens życia, który wyrywa go z marazmu i zabiera się wręcz obsesyjnie do działania. Los bywa jednak przewrotny i w chwili, gdy bohaterowi wraca chęć do życia w wyniku splotu tragikomicznych okoliczności umiera.
    Sprwadź gdzie kupisz najtaniej
15. Facet który się zawiesił – film opowiada o młodym mężczyźnie, który zapadł na ostry zespół depersonalizacji. Mimo, że odwiedza kolejnych psychiatrów, łyka niezliczone ilości leków, poddaje się terapii na niewiele się to zdaje. W końcu jednak godzi się ze swoją chorobą, zmienia swoje nastawienie. Nie ma cudownego uzdrowienia, jest za to akceptacja takiego stanu rzeczy. Z punktu widzenia pacjenta psychiatrycznego bardzo ważny film.

    

16. Sylvia – biograficzny film o poetce Sylvii Plath. Traktuje on o jej chorobie afektywnej dwubiegunowej, próbach samobójczych, problemach małżeńskich. Niestety nie ma happy endu, ale także dlatego jest on bardzo poruszający…

    

17. Poradnik pozytywnego myślenia  – sam tytuł może i niezachęcający, ale warty polecenia. Filmweb opisuje ten film jako dramat, komedię i to trafne zaklasyfikowanie. Główny bohater po 8 miesiącach pobytu w szpitalu psychiatrycznym opuszcza go i stara się funkcjonować z chorobą afektywną dwubiegunową. Na swej drodze spotyka równie chwiejną dziewczynę i jak możecie się domyślić, film kończy się happy endem. Także z tego powodu warto obejrzeć. Poza tym to doskonałe studium objawów ChAD-u, a przy okazji również nerwicy natręctw.

    

18. Lepiej być nie może – komedia nakręcona w 1997 roku, z Jackiem Nicholsonem grającym rolę pierwszoplanową. Wciela się on w rolę w ekscentrycznego osobnika, samotnika negatywnie nastawionego do otoczenia, cierpiącego na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (czyli nerwicę natręctw). To fantastyczne studium całej gamy objawów zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, z przewagą rytuałów na czele. Przy okazji ma zabarwienie komediowe, więc miło się go ogląda. Tytułowe słowa padają w kontekście przemyśleń bohatera: „A co, jeżeli lepiej być nie może?” :)

    

    Sprwadź gdzie kupisz najtaniej
19. Pokolenie P [Prozac Nation] – dramat obrazujący losy młodej dziewczyny wkraczającej w dorosłość ze sporym bagażem doświadczeń. Jest niestabilna emocjonalnie, ma chwiejne nastroje, często reaguje agresją. Ucieka w świat przypadkowego seksu, narkotyków, alkoholu i pracy. W końcu dopada ją depresja. Jak się dowiadujemy, jest to kolejny epizod wyleczonej wcześniej choroby. Warto wiedzieć, że dzieło to jest adaptacją książki Elizabeth Wurtzel „Pokolenie P”, która jest jej autobiografią.

    

20. Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham – dokument obrazujący pracę znanego krakowskiego psychiatry i psychoterapeuty – Bogdana de Barbaro. Bohaterkami dokumentu są jego pacjentki: matka i córka. Widzowie obserwują pięć spotkań terapeutycznych, które są bardzo intensywne i wyczerpujące. Film pozwala przyjrzeć się procesowi psychoterapii od środka a także zerwać ze stereotypami oraz fałszywymi wyobrażeniami na jego temat.

    

21. Co z tym Bobem? – niby komedia, ale początek wcale nie jest zabawny. Przedstawia mężczyznę cierpiącego na lęki fobiczne w tym fobię społeczną i zaburzenia paniczne. Dotychczasowy psychiatra odsyła go do kolegi po fachu, z którym tytułowy Bob wchodzi w nietypową relację pacjent-psychiatra. Gdy lekarz wyjeżdża na kilkutygodniowy urlop, zrozpaczony Bob wyrusza za nim by nie przerywać terapii.

    

22. Przychodzi facet do lekarza – pierwszy w zestawieniu film dotyczący hipochondrii. Jak można się domyślić zaburzenie to zostało przedstawione w komiczny i przejaskrawiony sposób. Główny bohater jest fizycznie zdrów jak koń, jednak panicznie boi się chorób, zarazków i bakterii. Swoją obsesją uprzykrza życie jedynego przyjaciela, który równocześnie jest jego lekarzem. Co i rusz trafia do gabinetu lekarskiego lub szpitala z kolejnymi dolegliwościami zagrażającymi życiu. Przyjaciel na różne sposoby próbuje mu pomóc, jednak nieskutecznie. W końcu, w wyniku splotu naprawdę niewiarygodnych okoliczności, główny bohater zostaje aresztowany i wsadzony do więzienia, gdzie doświadcza terapii szokowej.

    

23. Siła strachu – Fabuła kręci się wokół psychologa oraz jego kilkuletniej córeczki, która straciła matkę w wyniku samobójstwa. Ojciec dla dobra dziecka postanawia zmienić ich dotychczasowe życie, by pomóc córce otrząsnąć się po szoku i wrócić do normalnego życia. Ale nie do końca się to udaje…

    

24. Babadook – Dramat psychologiczny z 2014 roku. Samotna matka stara się zwalczyć w swoim siedmioletnim synu paniczny lęk przed upiorami. Pewnego razu Amelia odnajduje w pokoju chłopca tajemniczą książkę o bardzo niepokojącej treści…

    

Literatura

Zaciekawionych tematem filmoterapii odsyłam do:
Małgorzata Sadowska (2010): Filmy, które leczą. Zwierciadło.
M. Brol, A. Skorupa (2014): Psychologiczna praca z filmem.