
Niestabilny stan psychiczny, przechodzenie od euforii aż do depresji i prób samobójczych, wzloty i upadki to typowy obraz zaburzenia dwubiegunowego. Dawniej nazywane były stanem maniakalno-depresyjnym lub psychozą maniakalno-depresyjną. To nawracające zaburzenia afektywne, w których występują zarówno fazy depresji i manii lub hipomanii. Mogą być rozdzielone okresami bezobjawowymi.
U osoby w stanie manii, która nigdy nie przeszła depresji, rozpoznanie będzie miało postać epizodu maniakalnego.
Różnice między jedno-, a dwubiegunową depresją
Przebieg zaburzenia dwubiegunowego
– Długość epizodów jest różna: od kilku dni do kilkunastu miesięcy; średnio 3-6 miesięcy. Zazwyczaj mania trwa krócej niż depresja;
– Długość okresów wolnych od objawów: od kilkunastu dni do kilkunastu lat. W miarę trwania choroby skraca się długość remisji, a wydłuża się długość nawrotów choroby;
– Kiedy mania ma bardziej umiarkowany charakter, a depresja nie powoduje tak silnego osłabienia, ambicja, nadmierna aktywność, gadatliwość, a nawet pretensjonalność osoby cierpiącej na zaburzenie dwubiegunowe może prowadzić do zwiększonych osiągnięć.
Epizod maniakalny – objawy
- Symptomy nastroju:
- Symptomy poznawcze:
- Symptomy motywacyjne:
- Symptomy fizyczne:
Epizod hipomaniakalny – objawy
Epizod depresyjny – objawy
- Problemy z koncentracją uwagi;
- Wyraźny spadek tempa wykonywanych czynności;
- Trudność w podejmowaniu nawet błahych codziennych decyzji;
- Anhedonia;
- Obniżenie nastroju;
- Obniżenie samooceny;
- Zaburzenia apetytu (znaczące zwiększenie lub brak apetytu);
- Zmniejszenie energii: rezygnacja z dotychczas preferowanych aktywności, wycofywanie się z kontaktów społecznych;
- Problemy ze snem (np. wybudzanie się wczesnym rankiem lub hipersomnia);
- Myśli samobójcze;
- Halucynacje lub urojenia (w przypadku zaburzenia z objawami psychotycznymi).
Epizod mieszany – objawy:
Zwykle pacjenci tacy wyglądają na pogrążonych w depresji, ale obserwuje się u nich również pobudzenie, rozdrażnienie i myślenie psychotyczne. Depresja i mania długo były uważane za odrębne, przeciwstawne fazy zaburzenia dwubiegunowego. Jednak teorii tej przeczy występowanie tzw. epizodów mieszanych. Są one dowodem na to, że mania i depresja nie są przeciwstawnymi zaburzeniami i że mogą współwystępować. Odczucia depresyjne są bliskie osobom przeżywającym epizod manii: osoba cierpiąca na ChAD w fazie manii jest płaczliwa, drażliwa, wyraża brak nadziei i miewa częściej niż normalnie myśli samobójcze (Seligman, Rosenhan, Walker, 2001).
![]() |
|
|
Przyczyny ChAD-u
- Przyczyna jest nieznana
- Według niektórych jest to wynik działania autokorekcyjnych procesów biologicznych, które wymknęły się spod kontroli; wynik zakłócenia równowagi pomiędzy manią a depresją i konkretnie – przesadnej reakcji jednego stanu na drugi;
- Mania bywa traktowana jako kruchy mechanizm obronny przed tkwiącą głęboko depresją;
- Podatność na zaburzenia dwubiegunowe jest uwarunkowana genetycznie: na ChAD najczęściej chorują osoby, w których rodzinach wcześniej notowane były przypadki depresji lub manii.
Leczenie ChAD
- Podstawowy typ leczenia to podawanie węglanu litowego (lit osłabia napady manii); istnieją jednak jego skutki uboczne: działanie na serce i nerki.
- Leki przeciwpsychotyczne;
- Nowe terapie korzystają z leków przeciwdrgawkowych.
Literatura
- Seligman, M., Rosenhan, D., Walker, E. (2001). Psychopatologia. Wyd. Zysk i S-ka.
- Stirling, J., Hellewell J. (2005). Psychopatologia. Wyd. GWP.