Psychologia czerpie wiedzę o funkcjonowaniu umysłu z badań i obserwacji. Dużą rolę w rozwoju psychologii klinicznej miały również pojedyncze przypadki, które rzuciły nowe światło na działanie ludzkiego umysłu. Poniżej przedstawię trzy z nich. Pochodzą z książki „Najciekawsze przypadki w psychologii” autorstwa Geoff Rolls.
1. Mężczyzna, który nie spał
Zastanawialiście się kiedyś, jak długo można nie spać? Tego typu przemyślenia mają niekiedy osoby cierpiące na przewlekłą bezsenność. Interesowało to również pewnego nowojorskiego DJ, który postanowił przeprowadzić na sobie osobliwy eksperyment. Peter Tripp, bo o nim mowa, w 1959 r. zobowiązał się do niespania przez 200 godzin, co udokumentował za pomocą autorskiej audycji radiowej. Eksperyment przyciągnął wielu obserwatorów, w tym lekarzy i naukowców różnych dziedzin. Badania nad snem były w tamtym okresie rzadkością, więc nikt nie mógł przewidzieć, jaki będzie efekt końcowy.
Wpływ tej długotrwałej deprywacji snu (ponad 8 dniowej!) na organizm człowieka okazał się bardziej dramatyczny, niż można było przypuszczać: osobowość Petera zaczęła zmieniać się wraz z upływem czasu eksperymentu. Opisywany jako pogodny i optymistyczny, już trzeciego dnia bez snu stał się bardzo drażliwy i agresywny słownie. Obrażał nawet swoich przyjaciół. Pod koniec bezsennego maratonu zaczął mieć halucynacje, a także wykazywał zachowania paranoidalne.
Historia Petera Trippa nie miała happy endu. Niedługo po ukończeniu ekstremalnego eksperymentu jego małżeństwo się rozpadło, stracił pracę i załamała się jego kariera muzyczna. Do tej pory nie ustalono, czy te wydarzenia były w jakiś sposób powiązane z wcześniejszą długotrwałą, intencjonalną bezsennością mężczyzny.
Ciekawostka:
Po 15 latach rekord Petera Trippa w niespaniu został pobity przez Randy’ego Gardnera, 17-latka z Kalifornii, który bez snu spędził 264 godziny (11 dób).
Przeczytaj też: Polecane książki psychologiczne. Top 10
2. Mężczyzna, który nie mógł zapomnieć
Najsłynniejszym mnemonistą był Sołomon Szerieszewski. Obdarzony fenomenalną pamięcią rosyjski dziennikarz potrafił zapamiętywać dowolnie długie ciągi wyrazów i liczb – odtwarzał je bezbłędnie w dowolnej kolejności nawet po 15, a nawet 20 latach! Przez ponad 30 lat badał go psycholog Aleksandr Łujira, będący twórcą neuropsychologii. Badacz ustalił, że w mózgu Sołomona powstawały m.in. bardzo plastyczne, obrazowe reprezentacje umysłowe, np. ciągu słów lub liczb, bez możliwości zapomnienia ich. W jego umyśle nieustannie powstawały rozmaite obrazy umysłowe i ich trwałe skojarzenia.
Myślicie, że fenomenalna pamięć przydawała się w życiu dziennikarza? Otóż nie – trwałe skojarzenia bardzo utrudniały mu życie. Nie był zdolny do pracy zawodowej – z tego powodu występował na jarmarcznych pokazach jako artysta sceniczny. Psycholog opisał Szerieszewskiego jako przygaszonego i lękliwego, oszołomionego i przytłoczonego ogromną ilością wspomnień gromadzonych od wczesnego dzieciństwa. Pod koniec swojego życia przebywał w zakładzie psychiatrycznym.
3. Mężczyzna, który załamał się psychicznie po operacji przywrócenia wzroku
Sidney Bradford, urodzony 1906 r., stracił wzrok jako 10-miesięczne niemowlę w wyniku infekcji. Dzięki postępowi w medycynie poddał się 52 lata później operacji przeszczepienia rogówki i odzyskał zdolność widzenia w obu oczach. Po raz pierwszy zobaczył swoją żonę. Ujrzał otoczenie, w którym żył. Mogło by się wydawać, że to zachwycające doświadczenie. Nic bardziej mylnego – Sidney był oszołomiony i przerażony nieznanym mu dotąd światem barw i ruchu. Nie rozpoznawał przedmiotów i ludzi, których znał wyłącznie poprzez dotyk i zapach. Nie rozumiał tego, co widzi.
Przed operacją był zdolnym operatorem maszyny, lecz po odzyskaniu wzroku zaczął popełniać błędy i stał się niezdolny do pracy. Rozczarowany i załamany dwa lata po operacji popełnił samobójstwo…
Książka „Najciekawsze przypadki w psychologii” napisana przez Geoff’a Rolls’a i wydana przez Wydawnictwo UJ zawiera szersze opisy powyżej przedstawionych przypadków mężczyzn oraz 16 innych, szokujących niegdyś przypadków. Psycholog zebrał w swojej publikacji słynne historie pacjentów, jak i te mniej znane. Lektura nie wymaga posiadania wiedzy specjalistycznej – jest przeznaczona zarówno dla specjalistów, jak i pasjonatów bez wykształcenia psychologicznego. Z pewnością zainteresuje ona każdego, kto ma otwarty umysł i każdego, kto lubi książki psychologiczne.
Jestem z pasji oraz zawodu psychologiem. Mój blog porusza kwestie zdrowia psychicznego i psychologii. Ponadto recenzuję książki psychologiczne oraz polecam filmy i seriale psychologiczne, więc znajdziesz tu sporo inspiracji. Na co dzień pracuję z osobami niepełnosprawnymi psychicznie i intelektualnie.