Kwiecień to miesiąc Wiedzy o Autyzmie. Jaki jest stan wiedzy Polaków na temat tego zaburzenia? Jak postrzegane są osoby z autyzmem? Skąd czerpiemy wiedzę o autyzmie? Odpowiedzi na te kwestie dostarczają badania przeprowadzone przez Fundację JiM. Pokrótce je omówię w poniższym artykule.

Opis badania

W badaniu wzięło udział 1102 osoby, w tym:

– 48% to mężczyźni;

– 52% to kobiety.

Miejsce zamieszkania osób badanych:

– 38% to mieszkańcy wsi;

– 13% zamieszkuje małe miasto;

– 49% to mieszkańcy średniego, dużego lub wielkiego miasto.

Stan cywilny badanych:

– 27% badanych to single;

– 52% jest w związku małżeńskim;

– 13% w związku nieformalnym;

– 8% stanowią wdowcy i rozwiedzeni.

Test wiedzy obejmował 9 pytań. Dotyczyły one:

  • Częstości diagnozowania autyzmu;
  • Grupy wiekowej, jakiej dotyczy autyzm;
  • Aktualnej wiedzy na temat przyczyn autyzmu;
  • Pierwszych objawów autyzmu;
  • Specyfiki otoczenia, jakie preferują osoby z autyzmem;
  • Kontaktu osób autystycznych z innymi ludźmi;
  • Częstości występowania ponadprzeciętnych zdolności w wąskiej dziedzinie u osób z autyzmem;
  • Uleczalności autyzmu;
  • Wyglądu fizycznego osób z autyzmem.

Całość testu jest zamieszczona w raporcie (s. 18-21).

Wiedza o autyzmie – wyniki badania

  • 83% badanych słyszało o autyzmie (głównie kobiety i osoby z wyższym wykształceniem), a 17% nie spotkało się dotychczas z tym pojęciem (przeważnie mężczyźni i osoby o wykształceniu podstawowym/gimnazjalnym)
  • Tylko 11% badanych wiedziało dokładnie, czym jest autyzm i jakie cechy/zachowania wyróżniają osoby z autyzmem. Z kolei 48% osób posiadało wiedzę ogólną o tym zaburzeniu i mniej więcej wiedzieli, jakie cechy są dla niego charakterystyczne. 28% ogólnie wiedziało, czym jest autyzm, ale nie znali żadnych charakterystycznych cech. Z kolei 13% respondentów w ogóle nie orientowało się, czym jest autyzm.
  • 55% ankietowanych zetknęło się kiedykolwiek z osobą z autyzmem (w życiu codziennym lub w mediach, filmie, literaturze). Aż 45% zadeklarowało, że nie miało nigdy takiego kontaktu.
  • Najwięcej osób (bo aż 51% z tych, którzy kiedykolwiek mieli kontakt z autyzmem) miało kontakt z tym zaburzeniem poprzez telewizję (filmy, seriale, programy). Pozostałymi źródłami kontaktu były: rozmowy ze znajomymi i rodziną (31%), osobista znajomość z osobą z autyzmem (30%), Internet (25%), książki (24%).
  • 48% respondentów zna lub widuje osobę z autyzmem:
    Kontakt z osobą z autyzmem. Pytanie wielokrotnego wyboru: „Czy w Pana/i otoczeniu jest osoba/są osoby z AUTYZMEM?”. Wykres pochodzi z raportu JiM.
  • Wśród Polaków, którzy mieli kontakt z osobą z autyzmem aż 83% deklarowało przynajmniej wiedzę ogólną na temat tego zaburzenia. Polacy, którzy nie mieli kontaktu z osobą z autyzmem tylko 41% deklarowało posiadanie tego typu wiedzy.
  • 12 proc. mieszkańców naszego kraju wierzy, że autyzm wywołują szczepionki. Ale też połowa Polaków z tym stwierdzeniem się nie zgadza. Pozostali są niezdecydowani (oczywiście teoria o powiązaniu autyzmu ze szczepieniem jest błędna).

Świadomość autyzmu – wnioski

  • Mimo, że większość Polaków zna pojęcie ,,autyzm” i deklaruje posiadanie ogólnej wiedzy na jego temat, to ich faktyczna wiedza dotycząca autyzmu jest niewielka. Jedynie 5% Polaków udzieliło poprawnych odpowiedzi na większość zadanych pytań.
  • Polacy mają rzadkie i powierzchowne kontakty z osobami autystycznymi. Znają je głównie  z fikcyjnych opowieści, zaczerpniętych z filmów i seriali, nie zaś z realnego, głębokiego kontaktu.
  • Rzeczywista wiedza na temat autyzmu jest uboga. Jednak Polacy zdają sobie sprawę ze swej niewiedzy.
  • Autyzm jest uważany za zjawisko dużo rzadsze, niż rzeczywiście ma to miejsce. Tylko 10% Polaków udzieliło poprawnej odpowiedzi na pytanie o częstość występowania autyzmu.
  • Osoby autystyczne są zbyt często kojarzone przez naszych rodaków z posiadaniem nadzwyczajnych, wybitnych zdolności w bardzo wąskiej dziedzinie (to tzw. Zespół Sawanta). Aż 46% rodaków wierzy, że więcej niż połowa osób z autyzmem ma ponadprzeciętną zdolność w pewnej wąskiej dziedzinie. Tymczasem, tego typu zdolności dotyczą dużo mniejszej liczby osób z autyzmem (ok. 10%).
  • Kontakt z osobami mającymi autyzm wzmacnia przekonanie o posiadaniu wiedzy na temat tego zjawiska (i jak pokazały dalsze analizy – rzeczywiście wzbogaca tę wiedzę). Także bardzo ważna jest widoczność osób z autyzmem: pokazywanie się „wśród ludzi”.
  • Przyczyny autyzmu są uznawane za tajemnicze (takie jak szczepienia, choroba zakaźna, konsekwencja złego wychowania).
  • Osoby z autyzmem postrzegane są raczej jako pokrzywdzone przez innych (np. przez państwo), cierpiące, ale jednocześnie nieprzewidywalne.
  • Prawie 1/5 Polaków sądzi, że osoby mające autyzm stanowią zagrożenie dla innych, a 1/3 jest przekonana, że zagrażają one samym sobie (!).
  • Ponad połowa badanych ocenia osoby z autyzmem jako zdolne do podjęcia pracy zawodowej. Prawie połowa sądzi również, że są one w stanie założyć rodzinę. Druga połowa ma wątpliwości, czy powinny mieć one prawo do zawierania małżeństw.  Co więcej, ponad 1/5 stanowczo odmawia im prawa do posiadania dzieci.
  • 40% ankietowanych uważa, że dzieci z autyzmem nie poradzą sobie w zwyczajnej szkole. Ale aż 1/3 Polaków uznała, że osoby autyzmem są w stanie poradzić sobie w zwykłej szkole. Rezultaty te wydają się potwierdzać brak zdecydowania Polaków w tematyce doboru najlepszego miejsca edukacji dla osób z autyzmem.
  • Społeczeństwo wykazuje wysokie poparcie dla praw osób z autyzmem (prawo do bezpłatnej terapii, edukacji i do podjęcia pracy) – za wyjątkiem prawa do założenia własnej rodziny.
  • Budujące są jednak dane dotyczące akceptacji autyzmu. Zdecydowana większość Polaków deklaruje, że zaakceptowałaby osobę z autyzmem jako sąsiada czy współpracownika. Prawie połowa Polaków nie jest jednak pewna, że chciałaby, żeby członek ich rodziny zawarł związek małżeński z osobą z autyzmem. Większość Polaków nie ma jednak problemów z akceptacją dziecka z autyzmem uczęszczającym do jednej klasy z ich własnym dzieckiem, jak i wspólnej zabawie z nim.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *