Dzień Walki z Depresją – fakty i mity o depresji

 Oznaki i symptomy depresji

1. ZABURZENIA NASTROJU:

• Obniżony nastrój, utrata zainteresowań;
• Niemożność przeżywania radości (anhedonia);
• Zwykle chorzy najgorzej czują się rano, w ciągu dnia nastrój nieco się poprawia;
• Smutek i wina – oczywiste emocjonalne symptomy depresji. Często pojawia się też lęk.

2. ZABURZENIA POZNAWCZE:

• Negatywny obraz własnej osoby;
• Przekonanie o klęsce i bycie jej przyczyną;
• Niskie poczucie własnej wartości;
• Oskarżanie się za kłopoty (poczucie bycia winnym);
• Pesymistyczne nastawienie na przyszłość.

3. ZABURZENIA MOTYWACJI:

• Problemy ze wstawaniem rano z łóżka, chodzeniem do pracy, realizacją pewnych projektów, oddawaniem się rozrywce;
• Problemy z podejmowaniem jakiejś decyzji;
• W skrajnej formie ten brak inicjatywy nosi miano „paraliż woli”– chory, u którego on wystąpi, jest niezdolny do wykonania koniecznych do życia czynności (trzeba go wyciągać z łóżka, karmić, ubierać).

4. OBJAWY FIZYCZNE:

• Wraz z pogłębianiem się depresji, wszelka radość zanika i pociąga za sobą pogorszenie kondycji zdrowotnej;
• Powszechna utrata apetytu (smakosze uważają, że potrawy straciły swój smak);
• Spadek masy ciała (w łagodnych stanach depresyjnych może być też wzrost wagi);
• Zaburzenia snu: problemy z zasypianiem, przebudzanie wczesnym rankiem, co skutkuje zmęczeniem przez resztę dnia;
• Utrata zainteresowań seksem, problemy z erekcją lub z brakiem podniecenia.

Wydarzenia stresowe a depresja

• Brak oparcia w bliskim związku;
• Brak stałego zatrudnienia;
• Samotne wychowanie dzieci;
• Utrata matki przed 11 rokiem życia.

Mity na temat depresji

Stereotypy dotyczą każdego z zaburzeń i chorób psychicznych. Nie inaczej jest z depresją. Wiele z nich jest krzywdzących dla osób zmagających się z tym schorzeniem. Dlatego trzeba je wyjaśniać, aż do skutku. Poniżej zebrałam najpowszechniejsze błędne przekonania o depresji:

 

MIT NR 1

„Na depresję chorują tylko słabi ludzie”

Statystycznie na cztery osoby jedna z nich doświadczyła lub doświadczy problemów psychicznych w którymś momencie swojego życia. Nie ma to nic wspólnego ze słabością, gdyż każdego może to spotkać. Podobnie jest z chorobami fizycznymi – można zachorować bez względu na to, za jak silnego psychicznie się uznajemy.

MIT NR 2

„Depresja to usprawiedliwianie lenistwa/wymówka dla leni”

Z tym krzywdzącym stereotypem spotykam się wszędzie – w filmach, wśród ludzi wykształconych, u pracodawców, znajomych. Wpędza on chorych w poczucie winy, którego i tak mają aż nadto, bo jest to jeden z przejawów depresji.

MIT NR 3

„Najlepszym lekarstwem na depresję jest praca (najlepiej ciężka)”

Mit ten bazuje na przekonaniu, że praca dyscyplinuje ludzi, co samo w sobie jest prawdą. Jednak nie jest lekarstwem na chorobę, jaką jest depresja. Co więcej, depresja o dużym nasileniu objawów często wręcz uniemożliwia pracę.

MIT NR 4

„Skoro pracujesz, to nie możesz mieć depresji”

Stereotyp ten ściśle wiąże się z poprzednim mitem, utożsamiającym lekarstwo na depresję z pracą. Faktem jest, że wiele osób chorujących na depresję pracuje zawodowo (nieraz okupując to wielkim wysiłkiem). Wszystko to zależy od intensywności objawów – gdy symptomy chorobowe są zaawansowane, uniemożliwiają wykonywanie pracy i wypełnianie obowiązków zawodowych.

MIT NR 5

„Depresja to smutek”

Powszechnym, błędnym przekonaniem jest mylenie smutku, czyli naturalnej emocji, której doświadcza każdy, z depresją. Smutek jest naturalną reakcją na stratę lub poczucie straty i nie świadczy o chorobie. Obniżony nastrój jest składową depresji, ale musi on trwać przez min. 2 tygodnie w sposób ciągły. Prócz obniżonego nastroju pojawia się też anhedonia (niemożność przeżywania radości) oraz utrata zainteresowań jakimikolwiek aktywnościami.

MIT NR 6

„Depresja musi mieć przyczynę”

W powszechnym mniemaniu, aby mieć depresję trzeba mieć ku temu powód – i to najlepiej racjonalny i przekonywujący. W rzeczywistości choroba może wystąpić bez powodu lub też czynnik wywołujący chorobę jest przez pacjenta nieznany/nieuświadamiany.

Wyróżniamy dwa rodzaje depresji ze względu na jej podłoże: endogenną i egzogenną. Endogenna jest spowodowana przez czynniki wewnętrzne (zaburzenie równowagi w neuroprzekaźnikach w mózgu; niedoczynność tarczycy; naturalne zmiany fizjologiczne zachodzące w organizmie np. po porodzie i w trakcie menopauzy), z kolei egzogenna przez czynniki zewnętrzne (jak stres – szczególnie przewlekły lub o dużym natężeniu).

MIT NR 7

„Jesteś zbyt młody/stary/mądry/ładny by mieć depresję”

Nie istnieją granice wiekowe dla depresji. Owszem, najwięcej diagnoz stawia się osobom powyżej  40 roku życia, jednak już u dzieci w wieku przedszkolnych notuje się diagnozowanie depresji. Podobnie jest z okresem dojrzewania, wczesną dorosłością i starością. Depresja nie omija żadnej grupy wiekowej.

Stereotyp łączący atrakcyjność fizyczną z depresją zapewne wziął się z przekonania, że ludzie ładni mają łatwiej w życiu, przez co i mniej zmartwień. Ale jedno z drugim nie ma nic wspólnego.

MIT NR 8

„Depresja to wybór”

Jeżeli depresja byłaby wyborem, to równie łatwo można byłoby się z niej wyleczyć poprzez podjęcie decyzji: „nie chcę już mieć depresji”. Niestety nie jest tak łatwo, bo depresja to nie wybór. To choroba, na której wystąpienie nie mamy wpływu i może dotknąć każdego z nas. Całe szczęście mamy wpływ na jej leczenie.

Irvin Yalom, cytat o depresji

 

 Literatura

• Carson, R.,  Butcher,J. Mineka, S. (2006) Psychologia zaburzeń. Człowiek we współczesnym świecie. Tom 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.