Czy słyszeliście kiedykolwiek od swoich chemików w szkole, że chemia jest wszędzie? Mieli oni całkowitą rację. W dzisiejszym poście opiszę za pomocą obrazków i gifu zależność naszych emocji od poziomu neurohormonów. Przedstawię tylko te hormony, które są odpowiedzialne za nastroje, reakcje emocjonalne, pragnienia i świadomość. Przyjrzyjmy się, co dzieje się w naszym organizmie, gdy odczuwamy konkretne emocje.
Funkcje neurotransmiterów
Na nasze zachowanie składają się hormony i neurotransmitery (nazywane również neuroprzekaźnikami, neuromediatorami). Hormony są to „związki chemiczne, wytwarzane przez organizm, których zadaniem jest koordynowanie i regulowanie podstawowych funkcji życiowych (…). Są wytwarzane w osobnych organach, tzw. gruczołach wydzielania wewnętrznego, do których zalicza się tarczycę, trzustkę, szyszynkę, grasicę, jajniki, jądra, nadnercza i przytarczyce, a następnie wydzielane do krwi” (Bonk, 2008). Jak podaje Kleiber (2001) „Hormony odgrywają fundamentalną rolę w neurotransmisji – współdziałaniu substancji chemicznych w mózgu z komórkami nerwowymi mózgu. Neurotransmisja z kolei decyduje o naszym myśleniu, odczuwaniu, zachowaniu i ogólnym funkcjonowaniu jako istot płciowych”. Dotychczas udało się oznaczyć ok. 50 różnych związków chemicznych pełniących rolę neuroprzekaźników. Jedynie 6 z nich pełni istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego układu nerwowego: dopamina, serotonina, acetylocholina, glutaminian, kwas gamma-aminomasłowy i noradrenalina (norepinefryna). Z kolei hormonami regulującymi działanie neuroprzekaźników są m.in.. testosteron, estrogen i kortyzol. Na blogu skupimy się właśnie na nich.
- Dopamina – wpływa na poziom pobudzenia człowieka; wraz z noradrenaliną działa w mózgowym systemie nagrody (oznacza to ni mniej ni więcej, że Dopływ dopaminy do mózgowego ośrodka nagrody powoduje powstawanie odczuwania przyjemności).
- Serotonina – wpływa na nastrój, sen, potrzeby seksualne, zachowania impulsywne, apetyt, odczuwanie bólu i ma wpływ na ciśnienie krwi. Funkcja pobudzająca.
- Oksytocyna – uaktywnia się podczas stosunku seksualnego, pełni funkcję przywiązywania do partnera. Obniża poziom lęku, stresu i agresji.
- Noradrenalina i adrenalina – regulują krążenie, powodują rozbudzenie fizyczne i psychiczne, poprawiają nastrój.
- Acetylocholina – funkcja pobudzająca lub hamująca. Reguluje procesy uwagi, uczenia się i pamięci. Obniża ciśnienie krwi, powoduje zwężenie źrenic.
- GABA (kwas γ -aminomasłowy) – funkcja hamująca; obniża stany lękowe.
- Glicyna – funkcja hamująca (Markowicz-Narękiewicz, 2011).
Depresja, lęk, miłość, szczęście
 |
| źródło: http://imgur.com/xDQB5fC |
W trakcie odczuwania lęku dopamina jest na niskim poziomie, a serotoniny i oksytocyny praktycznie brak. Podobnie jest w przypadku smutku, w czasie którego wysokie jest stężenie melatoniny (. Kochanie uaktywnia wszystkie trzy powyższe neurotransmitery, a szczęście głównie serotoninę przy niskim poziomie dopaminy i nieco wyższym oksytocyny. Warto też zaznaczyć, że niewielka ilość neuroprzekaźnika GABA (kwasu γ -aminomasłowego) prowadzi między innymi do stanów lękowych i depresji (Markowicz-Narękiewicz, 2011).
Reakcja walcz lub uciekaj
Czyli najbardziej pierwotna, instynktowna reakcja emocjonalna. Szczególnie widoczna w zespołach lęku napadowego.
Schizofrenia i ChAD
Literatura
- Bonk, M. (2008) Równowaga hormonalna. Warszawa: Bauer-Weltbild Media.
- Klaiber, E. L. (2001) Uzdrawiająca moc hormonów. Warszawa: Prószyński i S-ka.
- Markowicz-Narękiewicz, A. E. (2011). Związek między wydzielaniem neuroprzekaźników a powstawaniem chorób psychicznych – na szczegółowo omówionym przykładzie depresji. Neurokogniwistyka w patologii i zdrowiu. s.55-59. Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie.
- http://www.psychotekst.pl/artykuly.php?nr=224
