
I nadeszła jesienna, a momentami wręcz już zimowa, szaruga. Coraz krótsze dni, a dłuższe noce oraz mniejsza ekspozycja na słońce to doskonały grunt do rozwoju depresji sezonowej. Metodą leczenia i zapobiegania depresji sezonowej jest fotolecznictwo.
Światło słoneczne i sztuczne
![]() |
|
|
Wskazania do stosowania lamp antydepresyjnych
Lampy antydepresyjne kojarzone są głównie z leczeniem depresji sezonowej, ale to nie jest ich jedyne zastosowanie. Wśród nich wymienia się:
- zaburzenia afektywne sezonowe (depresja sezonowa)
- depresja niezwiązana z porą roku
- depresja lekooporna – badania wykazały efektywność terapii światłem w przypadku lekooporności depresji, jednak efekt ten jest krótkotrwały. Objawy nawracają po odstawieniu fototerapii (Chojnacka, Święcicki, 2011)
- zaburzenia snu – takie jak bezsenność, opóźniona faza zasypiania, przyspieszona faza zasypiania
- zespół nagłej zmiany strefy czasowej – czyli objawy towarzyszące nagłym zmianom stref czasowych w wyniku transportu lotniczego
- zaburzenia snu związane z pracą zmianową
- zaburzenia snu, rytmu snu i czuwania u osób chorych na chorobę Alzheimera
- nadpobudliwość u chorych na chorobę Alzheimera
- stres codzienny i jego dokuczliwe skutki
- ogólne zmęczenie i rozbicie
- PMS – czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego
- przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne – tzw. PPMD
- bulimia (okresowa)
- zespół nadpobudliwości psychoruchowej i zaburzenia koncentracji uwagi – ADHD
- dolegliwości związane z menopauzą
- nadwaga
Przeczytaj również: Depresja lekooporna – 5 aktualnych faktów
Zaleca się, aby używanie lampy rozpocząć już po zaobserwowaniu pierwszych objawów depresji sezonowej lub w innym przypadku na tydzień przed zmianą czasu na zimowy. Seanse powinny trwać po 30-60 minut, najlepiej dwa razy dziennie, rano i wieczorem, ale minimum dwie godziny przed pójściem spać. Jednak zależy to od rodzaju schorzenia, na jakie cierpi użytkujący. Należy siedzieć w odległości około 0,5 m od lampy i co chwilę patrzeć w jej światło (jednak producent danej lampy powinien podać informację, jak należy ją użytkować, gdyż odległość w jakiej należy siedzieć jest zależna od parametrów danego urządzenia. Zasada jest taka, że im lampa jest silniejsza, tym większą trzeba zachować odległość od niej).
Przeciwwskazania do stosowania fototerapii
- zażywania leków powodujących nadwrażliwość na światło – zaliczamy tu n.p. niektóre leki antydepresyjne (trójpierścieniowe), leki na bazie dziurawca, lamotrygina, sole litu, chloropromazyna, propranolol i inne. Preparaty te zwiększają ryzyko pojawienia się wysypek alergicznych;
- chorób narządu wzroku – jaskry, chorób siatkówki i soczewki. Jeśli cierpimy na jakąkolwiek chorobę oczu, to przed rozpoczęciem światłoterapii z użyciem lamp antydepresyjnych należy zasięgnąć opinii lekarza okulisty, a następnie po 2 tygodniach poddać się badaniu kontrolnemu)
- alergicznych chorób skóry – niekiedy może dojść do zaostrzenia zmian, co jest zwykle związane ze zbyt małą odległością od źródła światła;
- choroby afektywnej dwubiegunowej z częstą zmianą faz – stosowanie światłolecznictwa może zwiększać ryzyko zmiany fazy choroby;
- niektóre źródła podają, że nie powinno prowadzić się fotolecznictwa w przypadku wystąpienia migreny oraz nadpobudliwości nerwowej.
A co z kobietami ciężarnymi? Fototerapia jest dla nich bezpieczna, można ją stosować również u kobiet karmiących piersią. Uczulenie na słońce także nie jest przeszkodą w użytkowaniu lampy, gdyż jest to wyrób medyczny z filtrami eliminującymi zakres promieniowania ultrafioletowego.
Efektywność stosowania lamp
W sytuacji, gdy brak jest poprawy trzeba zmodyfikować któryś z czynników: porę seansów, czas ich trwania lub kąt padania światła. Producenci podają, że skuteczność lamp antydepresyjnych wynosi 85-90%, ale wiadomo jak to jest z producentami ;). Wynika z tegoż, że pewnej grupie osób taka terapia niestety nie pomoże. Ale póki się nie spróbuje, to się człowiek nie dowie :). A całość brzmi zdecydowanie zachęcająco.
Literatura
- Ciesielczyk, Pracka, Pracki, Tafil-Klawe, Ziółkowska-Kohan (2004). Zmiany jakości snu i poziomu nastroju pod wpływem fototerapii u pacjentów z chorobą afektywną sezonową. Psychiatria Polska, 6.
- Lam, Carter, Misri, Kuan, Yatham, Zis (1999). A controlled study of light therapy in women with late luteal phase dysphoric disorder. Psychiatry Res., 86(3):185-92.
- Krzystanek, Krupka-Matuszczyk (2006). Leczenie światłem widzialnym depresji u kobiet w ciąży – studium 3 przypadków. Psychiatria Polska, 40(2): 261-268.
- Chojnacka, Święcicki (2011). Ocena skuteczności fototerapii w leczeniu niesezonowych zaburzeń afektywnych. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 20 (1): 45-51.