Leki antydepresyjne nie są uzależniające. Oznacza to, że po ich odstawieniu nie wstępują typowe objawy zespołu abstynencyjnego. Jednak gwałtowne przerwanie leczenia antydepresantami może wiązać się z negatywnymi objawami i zwiększa ryzyko nawrotu. Jak bezpiecznie zakończyć farmakoterapię lekami przeciwdepresyjnymi?
Leki antydepresyjne są stosowane w leczeniu zaburzeń psychicznych, zwłaszcza zaburzeń depresyjnych występujących w przebiegu zaburzeń nastroju. Ponadto służą one do leczenia zaburzeń lękowych (zaburzenia depresyjno-lękowe, ZOK, fobia społeczna, lęk napadowy, zaburzenia lękowe uogólnione), zaburzeń jedzenia, zespołu stresu pourazowego, bezsenności, neurastenii, bólu neuropatycznego.
Kiedy odstawić leki antydepresyjne?
- Gdy nastąpiła remisja objawów;
- Gdy objawy uboczne nie ustępują i utrudniają funkcjonowanie pacjenta (nawet po zmianie na leki antydepresyjne z innych grup);
- Gdy mamy do czynienia z depresją lekooporną (wtedy zasadne może być rozważenie niefarmakologicznych metod leczenia, jak terapia elektrowstrząsami, fototerapia).
- W przypadku zajścia w ciążę i karmienia piersią.
Zespół dyskontynuacji leków przeciwdepresyjnych
To zespół objawów związanych z przerwaniem stosowania, zmniejszeniem dawki lub całkowitym odstawieniem leków antydepresyjnych. Są zazwyczaj są łagodne, krótkotrwałe i przemijające –samoistnie ustępują.
Według statystyk doświadcza go 20% pacjentów, którzy nagle zaprzestali leczenia po co najmniej 6 tygodniowym okresie farmakoterapii antydepresantami (szczególnie dotyczy to pacjentów przyjmujących wysokie dawki antydepresantów). Oznacza to, że nie zawsze ma się do czynienia z zespołem dyskontynuacji przy przerwaniu leczenia. Ponadto objawy bywają mylące i pacjent może nie wiązać ich bezpośrednio z nieprzyjmowaniem leków.
Objawy dyskontynuacji antydepresantów to:
- Objawy grypopodobne;
- Nudności;
- Bezsenność;
- Zaburzenia równowagi;
- Zaburzenia czucia;
- Pobudzenie;
- Niepokój;
- Brain zaps – uczucie krótkotrwałych wyładowań elektrycznych w mózgu.
Jak bezpiecznie odstawić antydepresanty? Kilka zasad
- Nie odstawiać na własną rękę;
- Odstawiać po konsultacji z lekarzem prowadzącym;
- Stopniowo zmniejszać dawki.
Stopniowe, zgodne z zaleceniami, odstawianie leków przeciwdepresyjnych pozwala w większości przypadków uniknąć objawów dyskontynuacyjnych.
Przedwczesne odstawienie leków może skutkować nawrotem choroby – dotyczy to szczególnie tych pacjentów, którzy przerywają leczenie bez porozumienia z lekarzem wkrótce po uzyskaniu poprawy. U pacjentów, którzy przebyli jeden epizod depresji, ryzyko nawrotu wynosi 50–85%. Rośnie ono wraz z ilością przebytych epizodów. Po przebyciu dwóch epizodów depresyjnych ryzyko nawrotu wzrasta do 80–90%. W takim przypadku kontynuowanie farmakoterapii (przez 6 miesięcy u chorych z jednym epizodem; do 2 lat u chorych z dwoma epizodami lub więcej) po ustąpieniu objawów zmniejsza liczbę nawrotów depresji aż o 2/3.
Łatwo zauważyć, że podstawową zasadą przy odstawianiu leków antydepresyjnych jest współpraca z lekarzem psychiatrą i stosowanie się do jego zaleceń. Opracowane procedury lekarskie są skuteczne i bezpieczne.
Literatura
