Pierwszy kwartał roku już za nami. To najwyższa pora na statystyki podsumowujące poprzedni rok. W tym wpisie skupiłam się na dostępnych danych dotyczących samobójstw oraz chorób psychicznych. Jesteście ciekawi, jaki był stan psychiczny naszych rodaków w 2017 roku? Podane poniżej liczby nieco go przybliżają.
Samobójstwa: statystyki 2017 rok
Przygotowując to podsumowanie posiłkowałam się statystykami udostępnionymi przez Komendę Główną Policji.
W Polsce z powodu samobójstw ginie więcej ludzi niż w wypadkach drogowych.
Liczba zanotowanych prób samobójczych w 2017 ogółem (dokonanych i niedokonanych): 11139. 76% z nich to mężczyźni, a 26% kobiety.
W 42% przypadków przyczyny podjęcia próby samobójczej nie zostało ustalone, a w aż 20% przyczyną było zaburzenie lub choroba psychiczna.
Liczba samobójstw zakończonych zgonem: 5276.
Najwięcej, bo aż 603 z tych samobójstw popełniły osoby w przedziale wieku 55-59 lat.
Najbardziej samobójczy dzień tygodnia roku 2017? Pod tym względem przodował poniedziałek (874 dokonane samobójstwa).
Standardowo wśród dokonanych samobójstw przeważała płeć męska (aż 86% stanowili mężczyźni, 14% – kobiety).
Poprzedni rok był pierwszym od lat, w którym spadła liczba samobójstw zakończonych zgonem. W porównaniu do 2016 roku, liczba ta zmniejszyła się o 129. Jednak nie oznacza to, że mniej osób próbowało targnąć się na swoje życie – choć mniej samobójstw kończy się zgonem, to liczba prób targnięcia się na życie wzrosła (z 9,8 tys. prób w 2016 r. do 11,1 tys. w 2017 r.). Oznacza to, że w minionym roku co 47 minut ktoś próbował odebrać sobie życie!
Ostatnie miesiące wskazują też na niepokojące zjawisko – tzw. samobójstwa rozszerzone. Tylko w tym roku doszło do kilku takich tragedii. To połączenie zabójstwa z samobójstwem, a te dwa czyny są powiązane ze sobą emocjonalnym związkiem przyczynowo-skutkowym. Ofiarami są najczęściej członkowie własnej rodziny.
Przyczyny popełnionych samobójstw w roku 2017?
W ponad połowie odnotowanych przypadków (55%) nie udało się ustalić przyczyny samobójstwa.
Prawie 1/5 osób cierpiała na choroby lub zaburzenia psychiczne.
Przytoczone powyżej statystyki nie odzwierciedlają w pełni rzeczywistej liczby samobójstw. Może być ona znacznie zaniżona. Według szacunków liczba prób samobójczych osób dorosłych jest 10 razy wyższa niż samobójstw dokonanych. Z kolei w grupie nastolatków prób takich jest stu- a nawet dwustukrotnie więcej.
Zwolnienia lekarskie z powodu chorób psychicznych
Według danych udostępnionych przez ZUS w pierwszym półroczu 2017 ubezpieczeni przebywali łącznie 9 709 dni na chorobowym z powodu chorób psychicznych. To liczba porównywalna z I półroczem poprzedniego roku (2016). To niecałe 8% wszystkich zwolnień.
Najwięcej zwolnień lekarskich w tej grupie chorób było z powodu reakcji na ciężki stres i zaburzeń adaptacyjnych oraz depresji.
Niestety dotychczas ZUS udostępnił raporty jedynie z I półrocza poprzedniego roku.
Planowane zmiany Ministerstwa Zdrowia w psychiatrii
W marcu 2017 roku weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie nowego Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017–2022. Jest to efekt kompletnej porażki Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Na papierze program poprawy sytuacji w psychiatrii jest imponujący. Ministerstwo Zdrowia obiecuje:
- Zapewnić osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronną i powszechnie dostępną opiekę zdrowotną oraz inne formy opieki i pomocy, które są niezbędne do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
- Kształtować wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwe postawy społeczne – zwłaszcza zrozumienie, tolerancję, życzliwość – i przeciwdziałać ich dyskryminacji,
- Upowszechnić środowiskowy model psychiatrycznej opieki zdrowotnej:
„Najpierw zostaną utworzone warunki do rozwoju Centrów Zdrowia Psychicznego. Następnie model ”azylowy„, który opiera się na izolowaniu osób z zaburzeniami zdrowia psychicznego w dużych szpitalach, będzie zastępowany modelem środowiskowym – zgodne z kierunkami reform psychiatrii w państwach rozwiniętych.”
Pierwszym krokiem ku zmianie ma być wprowadzenie pilotażowego programu modelu psychiatrii środowiskowej. Celem pilotażu jest przetestowanie modelu psychiatrycznej opieki opartej na centrach zdrowia psychicznego. Według planów ma rozpocząć się nie później niż 1 lipca 2018 r., a czas trwania będzie wynosił 36 miesięcy.
Szacunki
Depresja znajduje się obecnie na 4 miejscu najczęściej rozpoznawanych chorób na świecie. Według WHO w 2020 roku stanie się drugą najczęstszą przyczyną niepełnosprawności wynikającą ze stanu zdrowia.
W naszym kraju więcej osób ginie w wyniku samobójstwa niż w wypadkach drogowych. Jeżeli nie dojdzie do zmian w programie ochrony zdrowia psychicznego, nie ma co liczyć na zmniejszenie skali tego zjawiska. W Polsce dostęp do psychiatry jest bardzo ograniczony, specjalistów tej dziedziny brakuje, tymczasem szacuje się, że aż jedna czwarta Polaków może cierpieć na różnego rodzaju problemy oraz zaburzenia psychiczne. Wdrożenie przez Ministerstwo programu Centr Zdrowia Psychicznego może być ratunkiem dla polskiej psychiatrii. Ale czy będzie? Przekonamy się w najbliższych latach.
Literatura
- Informacja o absencji chorobowej osób ubezpieczonych w ZUS w I półroczu 2017 roku. Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych. Warszawa, 2017.
- Statystyki Komendy Głównej Policji
- Opieka psychiatryczna do poprawy. Medexpress 2017
