Tematyką bloga są głównie zaburzenia lękowe i depresyjne – aż nie przystoi, że dotychczas żadna z notatek nie dotyczyła strikte paniki… Pora to naprawić :). Czym charakteryzuje się atak paniki?

Obawa o życie

Napad paniki pojawia się nagle, beż żadnej konkretnej przyczyny. Nie można go przewidzieć, zabezpieczyć się przed nim i uniknąć nieprzyjemnych doznań. Atak panicznego lęku to doświadczenie ekstremalnej trwogi o swoje życie, to przerażenie manifestujące się w postaci szeregu objawów somatycznych. Ciężko jest go przerwać.

Napady lęku panicznego mogą być składnikiem agorafobii lub występować w zaburzeniach lękowych z napadami lęku.

Napad trwa od kilku minut do godziny. Pacjenci doznają w jego trakcie poczucia bardzo ciężkiej choroby, odczuwają strach przed śmiercią, szaleństwem, straceniem przytomności, domagają się natychmiastowej pomocy, wzywają pogotowie, mogą płakać. Charakterystyczny jest lęk przed kolejnymi napadami, czyli tzw. lęk antycypacyjny. Chory może mieć poczucie nierealności otoczenia (derealizacja) a także odłączenia się od własnej osoby (depersonalizacja). Boi się utraty panowania nad sobą i choroby psychicznej.

 Objawy paniki

Atak paniki manifestuje się dwojako: poprzez symptomy fizyczne i psychiczne. Oczywiście u różnych pacjentów przejawy te mogą zgoła się różnić, jednak wiele z nich jest typowych dla większości ataków panicznych.
Objawy somatyczne paniki to m.in.:
  • Uczucie gwałtownego bicia serca, wysokie tętno,
  • Bóle w klatce piersiowej, mogące przypominać zawał serca,
  • Nerwobóle,
  • Spłycenie oddechu, hiperwentylacja,
  • Uczucie dławienia się,
  • Zawroty głowy,
  • Zaburzenia równowagi,
  • Pocenie się,
  • Drżenie nóg/rąk/ciała,
  • Jąkanie się.
Z kolei objawy psychiczne paniki to najczęściej:
  • Uczucie nierealności świata (derealizacja),
  • Uczucie odłączenia się od własnej osoby (depersonalizacja),
  • Uczucie zmiany własnej psychiki,
  • Obawa utraty kontroli nad własnym zachowaniem i sobą,
  • Lęk przed zbliżającą się katastrofą, trwoga,
  • Lęk przed śmiercią,
  • Obawa przed popadnięciem w szaleństwo.
Na grafice przedstawione są objawy reakcji lękowej (w tym ataku paniki) pochodzące z ciała.
Źródło – Roger Baker (1995): Strach i paniczny lęk.


 Możliwe przyczyny napadów paniki

Tak jak w przypadku innych zaburzeń lękowych, przyczyny wystąpienia danego zaburzenia są zróżnicowane.

Najpowszechniejszymi powodami doznania ataku paniki są:
  • Stosowanie środków psychoaktywnych,
  • Skutek uboczny niektórych leków (np. penicyliny prokainowej),
  • Nadużywanie kofeiny, napojów energetycznych
  • Palenie papierosów,
  • Choroby serca (zwłaszcza zespół wypadania płatka zastawki dwudzielnej),
  • Nadczynność tarczycy,
  • Padaczka,
  • Guzy chromochłonne nadnerczy,
  • Zespół abstynencji alkoholowej,
  • Zaburzenia lękowe z napadami lęku (zaburzenia paniczne),
  • Depresja,
  • Uogólnione zaburzenia funkcjonowania układu wegetatywnego.

Jak wielokrotnie podkreślam na blogu, zdiagnozowanie problemu jest kluczowe w celu skutecznego doboru leczenia. A w leczeniu konieczne jest dotarcie do przyczyn dolegliwości, by wyeliminować czynnik chorobowy. Jednak zidentyfikowanie czynników wywołujących ataki paniki o charakterze biologicznym nie powinno spowodować zaniechania analizy ewentualnych przyczyn psychologicznych  i aktualnej sytuacji pacjenta. Gdy nie można zidentyfikować przyczyn fizycznych wywołujących napady paniczne, stawia się rozpoznanie zaburzeń lękowych. Ponadto zespół napadów paniki często (nawet w połowie przypadków!) współwystępuje z innymi zaburzeniami lękowymi i niektórymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja i nadużywanie substancji psychoaktywnych lub uzależnienie. Ponadto u osób przeżywających napady paniki stwierdza się duże trudności socjalne i problemy ekonomiczne.

Statystyki o napadach lęku panicznego

Do niektórych lepiej przemawiają liczby i statystyki niż opisy słowne. Oto kilka liczb, które charakteryzują napady paniki:

  • Występuje przynajmniej jednokrotnie w życiu u ok. 9% osób w całej populacji,
  • Zaburzenie paniczne występuje u 1-2% populacji z nasileniem wymagającym leczenia,
  • Ok. 1% osób ujawnia zaburzenia lęku panicznego w formie łagodne, nie wymagającej pomocy lekarskiej,
  • Kobiety chorują dwukrotnie częściej niż mężczyźni,
  • Zaburzenie rozwija się zazwyczaj między 25 a 44 rokiem życia,
  • Pierwszy atak paniki u chorego notuje się najczęściej między 10 a 28 rokiem życia.


 Możliwości leczenia

Tak jak w przypadku innych zaburzeń, proponowane leczenie obejmuje farmakoterapię oraz psychoterapię. Jeżeli objawy lęku panicznego są wywoływane przez przyczyny biologiczne, konieczne jest wyeliminowanie tego czynnika. Najlepsze efekty daje połączenie farmakoterapii i psychoterapii. W terapii zaburzeń lękowych z lękiem panicznym często skuteczne są leki antydepresyjne. Doraźnie stosuje się też leki o działaniu uspokajającym, które szczególnie pomocne są w celu przerwania doznawanej paniki – należy jednak pamiętać, że ich stosowanie wiąże się z ryzykiem uzależnienia.

 Literatura

  • http://online.synapsis.pl/
  • Potoczek A. Lęk napadowy (panic disorder). Najnowsze koncepcje etiologiczne i diagnostyczne. Psychiatria Polska. 1997; 31 (4): 437-448.

 

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *